Βιοψία του Προστάτη

ΠΟΛΥΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΗ ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ FUSION ΒΙΟΨΙΑ

Η υποψία για καρκίνο του προστάτη επί δεκαετίες γινόταν αποκλειστικά με τη βοήθεια του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA) και την ετήσια προληπτική δακτυλική εξέταση των ανδρών. Το ειδικό για τον προστάτη αντιγόνο ή PSA παράγεται από κύτταρα στον προστάτη. Είναι φυσιολογικό να διαρρέουν μικρές ποσότητες PSA στο αίμα σας και αυτή η ποσότητα αυξάνεται καθώς μεγαλώνουμε επειδή ο προστάτης μας μεγαλώνει με την ηλικία. Τα επίπεδα PSA μπορούν να ανιχνευθούν στο αίμα σας εάν έχετε ουρολοίμωξη ή προστατίτιδα, ακόμη και μετά από σεξουαλική επαφή ή δακτυλική εξέταση του προστάτη από τον Ουρολόγο. Αν δεν συντρέχει κάποιος από τους παραπάνω λόγους,  τότε η αύξηση ίσως είναι σημάδι καρκίνου του προστάτη. Έτσι, κάθε άνδρας με αυξημένο PSA είχε ένδειξη για βιοψία προστάτη από το ορθό με τη χρήση υπερήχων.  Το πρόβλημα ήταν ότι τα δείγματα ήταν τυχαία και η αρνητική βιοψία δεν έδινε την βεβαιότητα απουσίας της νόσου. Από την άλλη οι περισσότεροι ασθενείς τελικά δεν είχαν καρκίνο και είχαν υποστεί μια μη αναγκαία βιοψία.

Πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία (mpMRI) του προστάτη

Την τελευταία 10ετία, η ευρεία χρήση διεθνώς της πολυπαραμετρικής μαγνητικής τομογραφίας (mpMRI) του προστάτη άλλαξε τα δεδομένα, αφού μας δείχνει πλέον με σημαντική ακρίβεια πιθανές εστίες καρκίνου. Έτσι αποφεύγουμε άσκοπες βιοψίες από τη μία, και συγχρόνως μας επιτρέπει να πάρουμε βιοψίες από τις συγκεκριμένες ύποπτες περιοχές και όχι τυχαία.

Η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία του προστάτη (mpMRI) είναι ουσιαστικά λειτουργική μορφή απεικόνισης που χρησιμοποιείται για τη συμπλήρωση της κλασσικής τυπικής ανατομικής απεικόνισης. Έτσι επιτυγχάνει θετική προγνωστική αξία για τον καρκίνο 98%, σε σύγκριση με το ποσοστό ανίχνευσης 68% της τυπικής παλιάς απεικόνισης.

Η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία του προστάτη (mpMRI) αξιολογείται με βάση την κλίμακα PI-RADS. Σε κάθε βλάβη αποδίδεται βαθμολογία από 1 έως 5, υποδεικνύοντας την πιθανότητα κλινικά σημαντικού καρκίνου.

PI-RADS 1: Πολύ χαμηλό
PI-RADS 2: Χαμηλό
PI-RADS 3: Ενδιάμεσο (απροσδιόριστο, πιθανότητες καρκίνου περίπου 20%)
PI-RADS 4: Υψηλό (πιθανότητες καρκίνου πάνω απο 40%)
PI-RADS 5: Πολύ υψηλό (πιθανότητες καρκίνου περίπου 90%)

Το μέγεθος της περιοχής επίσης παίζει ρόλο (>10mm θεωρείται σημαντικό).

Σε έναν ασθενή που η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία (mpMRI) εντόπισε ύποπτη περιοχή PIRADS 4 ή 5, η βιοψία πλέον έχει απόλυτη ένδειξη. Σε περιπτώσεις PIRADS 3, συνεκτιμώνται παράγοντες όπως η ηλικία, η γενική κατάσταση υγείας του ασθενή και το μέγεθος της ύποπτης περιοχής.

Η περινεϊκή fusion βιοψία (βιοψία σύντυξης)

Η περινεϊκή fusion βιοψία (βιοψία σύντυξης) πλέον αποτελεί τη μέθοδο εκλογής για έγκαιρη διάγνωσης και κατάλληλο προσδιορισμό της θεραπείας.

Συνδυάζει τις εικόνες από μια μαγνητική τομογραφία και τον διορθικό υπέρηχο για να δημιουργήσει μια λεπτομερή τρισδιάστατη εικόνα του προστάτη. Αυτή η διαδικασία εντοπίζει την ύποπτη περιοχή ιστού προκειμένου να οδηγηθεί η βελόνα βιοψίας με ακρίβεια.

Επιτρέπει την εστίαση της λήψης των δειγμάτων στις ύποπτες περιοχές.

Η μέθοδος απαιτεί αναισθησία, αλλά ο ασθενής αναχωρεί απο την κλινική σε μερικές ώρες μετά από την εκτίμηση του αναισθησιολόγου.

Τα αποτελέσματα της βιοψίας

Τα αποτελέσματα μπορεί να αναφερθούν ως: Θετικά για καρκίνο: Στα δείγματα βιοψίας παρατηρήθηκαν καρκινικά κύτταρα. Αρνητικό για τον καρκίνο: Δεν παρατηρήθηκαν καρκινικά κύτταρα στα δείγματα βιοψίας.  Ο Παθολογοανατόμος θα χρησιμοποιήσει επίσης το Gleason score.Tο σύστημα βαθμολόγησης Gleason εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο τα καρκινικά κύτταρα είναι διατεταγμένα στον προστάτη και ορίζει μια βαθμολογία σε μια κλίμακα από 3 έως 5 από 2 διαφορετικές θέσεις. Τα καρκινικά κύτταρα που μοιάζουν με υγιή κύτταρα λαμβάνουν χαμηλή βαθμολογία. H χαμηλότερη βαθμολογία που αποδίδεται σε έναν όγκο είναι ο βαθμός 3. Οι βαθμοί κάτω από το 3 δείχνουν φυσιολογικά έως σχεδόν φυσιολογικά κύτταρα. Οι περισσότεροι καρκίνοι έχουν βαθμολογία Gleason (το άθροισμα των δύο πιο κοινών βαθμών) 6 (βαθμολογίες Gleason 3+3) ή 7 (βαθμολογίες Gleason 3+4 ή 4+3). Βαθμολογίες 8-10 καθορίζουν εξαιρετικά επιθετικούς καρκίνους.

Η ενεργός επιτήρηση (active surveillance) είναι μια ευρέως εφαρμοσμένη στρατηγική διαχείρισης για επιλεγμένους άνδρες με καρκίνο του προστάτη για ασθενείς με καρκίνο Gleason 6, επειδή αυτοί οι ασθενείς δεν έχουν μειωμένο προσδόκιμο ζωής και η θεραπεία σχετίζεται με μακροχρόνιες παρενέργειες. Αντίθετα, οι ασθενείς με καρκίνο Gleason 7 έως 10 θα πρέπει να λάβουν θεραπεία (συνήθως ριζική προστατεκτομή – ακτινοβολία – ορμονοθεραπεία).

Τέλος θα πρέπει να τονιστεί οτι ασθενείς με PIRADS 4-5 και αρνητική βιοψία, θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά, να επαναλάβουν την μαγνητική και την βιοψία σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Σημαντική πρόσφατη διεθνής μας δημοσίευση πάνω στην βιοψία στο περιοδικό Journal of Urology της Αμερικανικής Ουρολογικής Εταιρείας .