Κυστεοσκόπηση
Δημήτρης Γ. Χατζηχρήστου
Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ.
Τι είναι η κυστεοσκόπηση;
Η κυστεοσκόπηση είναι μία διαγνωστική εξέταση που επιτρέπει στο ουρολόγο να εξετάσει το εσωτερικό της ουρήθρας και της ουροδόχου κύστης χρησιμοποιώντας ένα λεπτό εργαλείο που ονομάζεται κυστεοσκόπιο. Το κυστεοσκόπιο αποτελείται από μία πολύ μικρή κάμερα, μια πηγή φωτός και διαθέτει 2 κανάλια, το ένα για την είσοδο υγρού (φυσιολογικού ορού) που γεμίζει σιγά-σιγά τη κύστη, και το άλλο για την είσοδο πολύ λεπτών εργαλείων, συνήθως λαβίδων για βιοψία ή ειδικών καθετήρων (κανάλι εργασίας).
Τα σύγχρονα κυστεοσκόπια είναι εύκαμπτα, που δίνουν τη δυνατότητα να γίνει η εξέταση με τοπική αναισθησία της ουρήθρας με ξυλοκαϊνη σε μορφή γέλης (gel). Επίσης δίνουν τη δυνατότητα να γίνει βιντεοσκοπική καταγραφή της εξέτασης σε DVD.
Ποια είναι η διαδικασία της κυστεοσκόπησης;
Ο ασθενής ξαπλώνει στο ειδικό κρεβάτι και ο ιατρός απολυμαίνει την περιοχή των γεννητικών οργάνων με αντισηπτικό. Κατόπιν γίνεται η εισαγωγή του τοπικού αναισθητικού στην ουρήθρα. Μετά από πάροδο 10 λεπτών, το κυστεοσκόπιο εισάγεται στην ουρήθρα και αργά προωθείται προς την κύστη. Η άμεση όραση της ουρήθρας και της κύστης επιτρέπει στον ουρολόγο να διαγνώσει πιθανές βλάβες που δεν φαίνονται σε καμία άλλη διαγνωστική εξέταση (υπέρηχοι, αξονική και μαγνητική τομογραφία). Οι λαβίδες που μπορούν να εισαχθούν μέσω του κυστεοσκοπίου επιτρέπουν στον γιατρό να αφαιρέσει μικρά δείγματα ιστού για βιοψία.
Τέλος, με τις ειδικές λαβίδες μπορεί να γίνει αφαίρεση πολύ μικρών λίθων ή ουρητηρικού καθετήρα που είχε προηγουμένως τοποθετηθεί. Αυτή η δυνατότητα εξαλείφει την ανάγκη για πιο εκτεταμένη επέμβαση υπό νάρκωση.
Γιατί γίνεται η κυστεοσκόπηση;
Η κυστεοσκόπηση μπορεί να γίνει:
- για να βρεθεί η αιτία συμπτωμάτων, όπως το αίμα στα ούρα (αιματουρία), επώδυνη ούρηση (δυσουρία), ακράτεια ούρων, συχνουρία ή δισταγμό, αδυναμία ούρησης (κατακράτηση), ή μια ξαφνική και επιτακτική ανάγκη για ούρηση
- για να βρεθεί η αιτία των προβλημάτων του ουροποιητικού συστήματος, όπως οι συχνές και επαναλαμβανόμενες ουρολοιμώξεις
- για να εντοπιστούν προβλήματα στο ουροποιητικό, όπως η απόφραξη της ουρήθρας που προκαλείται από τον προστάτη, λίθους, ή όγκους
- για να αξιολογήσει τα προβλήματα που δεν μπορούν να καταδείξουν οι ακτινοσκοπικές εξετάσεις ή για την περαιτέρω διερεύνηση των προβλημάτων που διαπιστώθηκαν από υπερηχογράφημα ή από πυελογραφία ή αξονική τομογραφία
- για να γίνει ψυχρή βιοψία κύστης
- για να απομακρυνθούν μικρά ξένα σώματα από την κύστη
- για να γίνει η τοποθέτηση ουρητηρικών καθετήρων (stents),
- για να βοηθήσουν τη κάθοδο των ούρων από τους νεφρούς στην κύστη
- για να αντιμετωπιστούν προβλήματα του ουροποιητικού συστήματος, π.χ. για την αντιμετώπιση αιμορραγίας της κύστης, ή την ανακούφιση από εμπόδια στην ουρήθρα (λίθος)
Πως να προετοιμαστείτε
Ενημερώστε το γιατρό σας:
- αν είστε αλλεργικοί σε οποιαδήποτε φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων των αντισηπτικών, τοπικών αναισθητικών και αντιβιοτικών
- αν είχατε ποτέ προβλήματα αιμορραγίας που δεν σταματούσε στο παρελθόν ή διαγνωσμένη πάθηση του αίματος
- αν παίρνετε ηπαρίνη ή οποιαδήποτε φάρμακα που επηρεάζουν τον μηχανισμό πήξης και προκαλούν αιμορραγική διάθεση, όπως ασπιρίνη (Salospir®, Aspirin®, Aggrenox®), κλοπιδογρέλη (Plavix® και Iscover®), τρικλοπιδίνη (Ticlid® και Ticlodone ®), ασενοκουμαρόλη (Sintrom®), βαρφαρίνη (Panwarfin®), πρασουγρέλη (Effient®), δαβιγατράνη (Pradaxa®)
- αν είστε ή μπορεί να μείνετε έγκυος σύντομα
Η κυστεοσκόπηση συνήθως γίνεται με τοπική αναισθησία στην ουρήθρα και ο ασθενής μπορεί άμεσα να επιστρέψει στις δραστηριότητές του (μπορεί να φύγει μόνος από το ιατρείο). Εάν για ειδικούς λόγους (ιδιαίτερα ευαίσθητα ή αγχώδη άτομα) η κυστεοσκόπηση γίνει με επισκληρίδια ή ραχιαία ή γενική αναισθησία τότε γίνεται σε νοσηλευτικό χώρο (όχι στο ιατρείο). Ολόκληρη η εξέταση μπορεί να διαρκέσει από 30 έως 45 λεπτά. Εάν χρησιμοποιείται γενική ή νωτιαία αναισθησία, μην τρώτε ή πίνετε τίποτα για τουλάχιστον 8 ώρες πριν από τη εξέταση. Συζητήστε με το γιατρό σας ποια μέθοδος είναι καλύτερη για σας. Αν δεν θα μείνετε στο νοσοκομείο μετά από κυστεοσκόπηση με αναισθησία, να κανονίσετε κάποιος δικός σας άνθρωπος να σας οδηγήσει σπίτι μετά από τη εξέταση και αφού το επιτρέψει ο αναισθησιολόγος. Επίσης θα σας χορηγηθεί κάποιο αντιβιοτικό φάρμακο (συνήθως λίγο πριν την κυστεοσκόπηση) για την πρόληψη της λοίμωξης του ουροποιητικού που θα μπορούσε να προκληθεί από την εξέταση.
Τι να περιμένω μετά την εξέταση;
Μετά την εξέταση μπορεί να ουρείτε συχνά, με κάποιο κάψιμο κατά τη διάρκεια και μετά την ούρηση για μία ή δύο ημέρες. Αίμα ή μια ρόζ απόχρωση στα ούρα είναι επίσης κοινά την πρώτη ημέρα της εξέτασης και την επόμενη, ιδίως αν γίνει βιοψία. Να πίνετε πολλά υγρά για να βοηθήσει στην ελαχιστοποίηση των συμπτωμάτων και για την πρόληψη ουρολοίμωξης.
Επικοινωνήστε με το ιατρείο εάν:
- Τα ούρα σας παραμένουν κόκκινα ή βλέπετε πολλά πήγματα,αφού έχετε ουρήσει αρκετές φορές.
- ∆εν έχετε ουρήσει 4 ώρες μετά τη εξέταση ή έχετε έντονη επιθυμία για ούρηση με πόνο.
- Έχετε πυρετό, ρίγος ή έντονο πόνο στην κοιλιά ή πλευρά. Αυτά μπορεί να είναι σημάδια μιας μόλυνσης των νεφρών.
- Έχετε συμπτώματα λοίμωξης του ουροποιητικού:
– Πόνο ή κάψιμο κατά την ούρηση.
– Αίσθηση να ουρείτε συχνά, αλλά συνήθως μικρές μόνο ποσότητες ούρων.
– Έντονη επιθυμία με διαφυγή ούρων.
– Πόνο ή ένα αίσθημα τάσης στο κάτω μέρος της κοιλιάς.