Λιθίαση Ουροποιητικού
Χειρουργική Αντιμετώπιση

Η δημιουργία λίθων στους νεφρούς (νεφρολιθίαση) είναι ιδιαίτερα συχνό πρόβλημα. Περίπου 10% του πληθυσμού θα εμφανίσει κάποια λιθίαση κατά την διάρκεια της ζωής του . Ανάλογα με το σημείο εντόπισης έχουμε λιθίαση των νεφρών, λιθίαση των ουρητήρων, λιθίαση της ουροδόχου κύστης και τέλος λιθίαση της ουρήθρας.  Οι άνδρες προσβάλλονται συχνότερα από τις γυναίκες σε αναλογία περίπου 3:1.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα συνήθως οφείλονται στην απόφραξη που προκαλεί ο λίθος συνέπεια της οποίας είναι διάταση της νεφρικής κάψας και ο πόνος.  Ανάλογα με την εντόπιση και τον βαθμό απόφραξης τα διαφέρουν και τα συμπτώματα. Το πιο συχνό σύμπτωμα είναι ο κολικός του νεφρού, ο οποίος είναι ένας έντονος πόνος στην περιοχή των νεφρών, που μπορεί να αντανακλά στην κοιλιά, στην κύστη ή στα έξω γεννητικά όργανα.  Σε περίπτωση απόφραξης με λοίμωξη στο ουροποιητικό εκτός από τον πόνο συνυπάρχει πυρετός  και καταβολή. Είναι μια εξαιρετικά επείγουσα κατάσταση η οποία μπορεί να οδηγήσει σε σήψη και χρήζει άμεσης αντιμετώπισης. Τέλος υπάρχουν λίθοι ακόμα και πολύ μεγάλου μεγέθους οι οποίοι δεν προκαλούν κανένα σύμπτωμα.

Αίτια

Υπάρχουν πολλά αίτια που μπορεί να επηρεάσουν την διαλυτότητα των ουσιών στα ούρα με αποτέλεσμα αυτές να καθιζάνουν και να δημιουργούν λίθους. Σε ένα ποσοστό αυτό οφείλεται σε κληρονομικές και γενετικές ανωμαλίες. Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι:

• Το οικογενειακό ιστορικό
• Λοιμώξεις του ουροποιητικού
• Στένωση σε κάποιο σημείο του ουροποιητικού και στάση των ούρων
• Διατροφή
• Ενδοκρινολογικές παθήσεις όπως υπερπαραθυρεοειδισμός
• Γαστρεντερικές παθήσεις όπως νόσος Crohn και σύνδρομα δυσαπορρόφησης
• Σαρκοείδωση
• Φάρμακα

Διάγνωση

Η υποψία για λιθίαση θα τεθεί από το ιστορικό και την κλινική εικόνα του ασθενή και θα ακολουθήσει απεικονιστικός έλεγχος. Η αξονική τομογραφία είναι η εξέταση εκλογής η οποία θα τεκμηριώσει την διάγνωση και θα δώσει πληροφορίες για την θεραπευτική προσέγγιση. Το υπερηχογράφημα και η απλή ακτινογραφία μπορεί επίσης να βοηθήσουν σε περιπτώσεις που δεν είναι εφικτό να γίνει αξονική τομογραφία αλλά η διαγνωστική τους αξία υστερεί.

Αντιμετώπιση

Ανάλογα με το μέγεθός τους οι λίθοι μπορούν να πορευτούν προς τα κάτω και να σφηνωθούν σε κάποιο σημείο του ουρητήρα (του σωλήνα που ενώνει τους νεφρούς με την κύστη). Συνήθως  ένας λίθος που θα πέσει στην κύστη θα αποβληθεί μέσω της  ουρήθρας η οποία  έχει μεγαλύτερη διάμετρο από τον ουρητήρα.  Εξαίρεση αποτελεί η ύπαρξη απόφραξης της ουρήθρας –όπως συμβαίνει σε άνδρες με υπερπλασία προστάτη – ή στενώματος ουρήθρας.

Η απόφαση για την αντιμετώπιση της λιθίασης εξαρτάται από το μέγεθος του λίθου και την εντόπιση του στο αποχετευτικό σύστημα του ουροποιητικού. Σε κάθε περίπτωση λιθίαση με συνύπαρξη λοίμωξης είναι μια εξαιρετικά επείγουσα κατάσταση η οποία χρήζει παρέμβασης. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να παροχετευτούν τα ούρα που λιμνάζουν και να χορηγηθούν υγρά και αντιβιοτικά, ενώ συνήθως ο ασθενής θα χρειαστεί να νοσηλευτεί μέχρι να απυρετήσει. Η παροχέτευση θα γίνει με τοποθέτηση Pig-Tail (ουρητηρικός αυτοσυγκρατούμενος καθετήρας). Αν αυτό δεν είναι εφικτό θα τοποθετηθεί διαδερμικά ένας σωλήνας μέσα στο αποχετευτικό σύστημα του νεφρού.

Στην περίπτωση που δεν υπάρχει λοίμωξη θα αξιολογηθεί εξατομικευμένα η λιθίαση και θα προταθεί η  καλύτερη δυνατή θεραπευτική επιλογή. Λίθοι  διαμέτρου <1 εκατοστού έχουν μεγάλη πιθανότητα αυτόματης αποβολής και θα πρέπει να αντιμετωπίζονται συντηρητικά πλην εξαιρέσεων. Στους μεγαλύτερους λίθους θα πρέπει να γίνει κατακερματισμός του λίθου με μια από τις διαθέσιμες μεθόδους που υπάρχουν σήμερα.

Η εξωσωματική λιθοτριψία είναι μια απλή αναίμακτη μέθοδος, δεν απαιτεί νάρκωση και συνίσταται στην θραύση του λίθου με την χρήση κρουστικών κυμάτων. Όσον αφορά τη χειρουργική αντιμετώπιση  έχουν αναπτυχθεί λιγότερο επεμβατικές και αποτελεσματικές μέθοδοι (ουρητηροσκοπική λιθοτριψία, διαδερμική νεφρολιθοτριψία, κυστεολιθοτριψία). Με την χρήση λεπτών ενδοσκοπικών εργαλείων προσεγγίζεται η πέτρα μέσω της ουρήθρας ή μικρών τομών στο δέρμα . Στην συνέχεια ακολουθεί ο κατακερματισμός του λίθου  με χρήση  Laser ή άλλης τεχνολογίας λιθοτρίπτες. Η ανοικτή χειρουργική εφαρμόζεται σε λιγότερο από 3% των περιπτώσεων λιθίασης.

Η αντιμετώπιση της λιθίασης δεν πρέπει να περιορίζεται στον κατακερματισμό και αφαίρεση ενός λίθου από το ουροποιητικό σύστημα. Ο ασθενής πρέπει να λάβει σαφείς οδηγίες με στόχο την μείωση των υποτροπών. Επιπλέον ένας ουρολογικός έλεγχος θα αποκαλύψει τυχόν ανατομικά προβλήματα τα οποία προκαλούν στάση των ούρων και προδιαθέτουν σε λοιμώξεις και σχηματισμό λίθων. Τέλος σε ένα ποσοστό ασθενών η λιθίαση είναι αποτέλεσμα κάποια μεταβολικής διαταραχής που αν δεν αντιμετωπιστεί θα οδηγήσει ξανά στον σχηματισμό πέτρας. Οι ασθενείς αυτοί θα πρέπει να διακρίνονται και να υποβάλλονται σε πλήρη μεταβολικό έλεγχο με ειδικές εξετάσεις. Σε περίπτωση που διαγνωστεί κάποιο νόσημα θα χορηγηθεί ειδική φαρμακευτική αγωγή και οδηγίες για αλλαγή του τρόπου ζωής.

Μου λένε …

• με δίαιτα και φυτικά σκευάσματα θα διαλυθεί…
• περίμενε οι λίθοι «πέφτουν» μόνοι τους…
• ασε την εκεί που είναι δεν πειράζει τον νεφρό
• πρέπει να χειρουργηθείς επειγόντως αλλιώς θα χαλάσει ο νεφρός
• δεν σπάνε αυτοί οι λίθοι εύκολα
• είναι καλύτερη η ουρητηρολιθοτριψία απο την διαδερμική αφαίρεση
• πρόσεξε μη σου βάλουν σωληνάκι στο νεφρό και υποφέρεις
• χρειάζεσαι ανοικτό χειρουργείο, έχεις πολλούς και μεγάλους λίθους
• πρέπει να κάνεις αυστηρή δίαιτα για να μην ξαναδημιουργηθούν λίθοι
• τα laser ειναι ότι καλύτερο για να σπάσουν οι λίθοι

Ισχύουν;

• Δυστυχώς οι λίθοι δεν διαλύονται. Εξαίρεση αποτελούν οι λίθοι από ουρικό οξύ όπου εφόσον έχει μπει σωστά η διάγνωση μπορεί να σας χορηγηθούν κατάλληλα σκευάσματα για να διαλυθεί ο λίθος. Κάποια σκευάσματα βοηθούν να μην μεγαλώσουν η να αποτρέψουν την δημιουργία τους.
• Υπάρχουν λίθοι σε θέσεις του νεφρού (πχ κάτω κάλυκες) που δεν δημιουργούν προβλήματα στην αποχέτευση των ούρων, άρα έχουν ελάχιστη επίπτωση στην λειτουργία των νεφρών. Ο ουρολόγος θα εκτιμήσει και θα προτείνει παρακολούθηση ή θεραπεία.
• Γενικά δεν θεωρείται επείγουσα η χειρουργική για την λιθίαση. Σε αρκετές περιπτώσεις όπως πλήρους απόφραξης ή συνύπαρξης με λοίμωξη είναι επείγουσα η τοποθέτηση pig-tail (ουρητηρικού καθετήρα). Αυτό είναι ένα σωληνάκι που τοποθετείται με κυστεοσκόπηση μέσω της ουρήθρας και του ουρητήρα στο νεφρό και επιτρέπει τα ούρα να κατεβαίνουν από τον νεφρό στην κύστη. Με την τοποθέτηση ουρητηρικού καθετήρα – παρότι αναφέρεται συχνουρία και δυσφορία από λίγους ασθενείς-αποφεύγουμε επικίνδυνες καταστάσεις από ουρολοιμώξεις που οδηγούν εύκολα σε σηψαιμία. Επίσης προστατεύουν τον νεφρό και προετοιμάζουν/ διαστέλλουν τον ουρητήρα για την επέμβαση που θα ακολουθήσει.
• Αν θα σπάσει ο λίθος σήμερα δεν αποτελεί πρόβλημα. Σημασία έχει πόσο σκληροί είναι και πόσο μεγάλοι είναι για να επιλεγεί η σωστή μέθοδος.
• Μέσω της αξονικής τομογραφίας προσδιορίζεται επακριβώς η σκληρότητα ενός λίθου και γίνεται μία αδρή εκτίμηση του χρόνου που χρειάζεται για να σπάσει.
• Το λιθιασικό φορτίο (πόσοι λίθοι και πόσο μεγάλοι είναι) και η σκληρότητά τους καθορίζει αν μπορούν να σπάσουν και να αφαιρεθούν με μία εγχείρηση ή αν χρειάζεται επανάληψη της επέμβασης.
• Τόσο η διαδερμική αφαίρεση, όσο και η ουρητηρολιθοτριψία είναι άριστα εργαλεία στα χέρια έμπειρης χειρουργικής ομάδας. Οι μέθοδοι αυτοί συχνά συνδυάζονται και έτσι έχουν οδηγήσει στο να μην υπάρχει ανάγκη πλέον για ανοικτό χειρουργείο.
• Σε ότι αφορά την ενέργεια που χρησιμοποιεί ο χειρουργός, καλό είναι να έχει πρόσβαση τόσο σε ισχυρά laser, όσο και σε υπερήχους. Πολλές φορές συνδυάζονται.

Υπάρχουν μυστικά στην θεραπεία;

• Το πλέον σημαντικό στην προσέγγιση είναι ο Ουρολόγος να μελετήσει και να διαβάσει σωστά την αξονική τομογραφία. Αυτή θα τον κατευθύνει στην σωστή επιλογή θεραπείας.
• Το σωστό και λεπτομερές ιστορικό συμπληρώνει τα απαραίτητα στοιχεία για την βέλτιστη προσέγγιση του ασθενή.
• Οι διαγνωστικές εξετάσεις για να είναι αξιόπιστες πρέπει να γίνουν με τον κατάλληλο αξονικό τομογράφο και ιατρούς με γνώση και μεγάλη κλινική εμπειρία.
• Ελλιπής εκτίμηση στην διάγνωση μπορεί να οδηγήσει σε χειρουργείο που δεν θα έχει το αποτέλεσμα την πλήρη αφαίρεση των λίθων.
• Μια στρατηγική που λύνει σε κάποιον το πρόβλημα μπορεί να είναι εντελώς αναποτελεσματική σε κάποιον άλλο
• Η τεχνολογία εξελίσσεται και υποστηρίζει τον Ουρολόγο και άρα τον ασθενή, αρκεί να έχει πρόσβαση σε αυτήν.
• Δεν φτάνει μόνο η η αφαίρεση των λίθων, αλλά είναι απαραίτητη η πρόληψη από την επανεμφάνιση λίθων.

Που να διαβάσω για να μάθω για την πάθηση;

Το διαδίκτυο, όπως για κάθε θέμα, προσφέρει άπειρες πηγές πληροφόρησης. Η εγκυρότητα όμως είναι περιορισμένη. Οι διεθνείς επιστημονικές εταιρείες έχουν δημοσιευμένες οδηγίες και είναι οι πλέον έγκυρες. Όμως αφορούν την πάθηση και όχι τον συγκεκριμένο ασθενή.

Γι’ αυτό αρχή μας είναι να μην παρουσιάζουμε στις σελίδες μας πληροφορίες σχετικά με παθήσεις, αλλά να προσφέρουμε λεπτομερή ενημέρωση στον κάθε άνδρα μετά από τη λήψη ιστορικού και τις εξειδικευμένες διαγνωστικές εξετάσεις.

Ο ασθενής είναι ο βαθύτερος γνώστης της πάθησής του όπως εκδηλώνεται στον ίδιο, αλλά δεν θα μπορέσει ποτέ – και δεν βοηθά- να γίνει ο βαθύτερος γνώστης της πάθησης.

Επισκεφθείτε τις ερωτήσεις και απαντήσεις πάνω στο πρόβλημα για μία πρώτη γενική ενημέρωση πριν την επίσκεψη στο ιατρείο.

Τι ιδιαίτερο προσφέρει το ιατρείο;

• Συμμετοχή σε μελέτες που δημοσιεύτηκαν σε διεθνή περιοδικά για την καλύτερη αντιμετώπιση της πάθησης.
• Η εμπειρία είναι το βασικό μας όπλο, με πάνω από 25 χρόνια εμπειρία (στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα).
• Διδάσκουμε στους Ουρολόγους μέσω μαθημάτων, webinars και συνεδρίων όλα τα βήματα στην διάγνωση και θεραπεία της πάθησης.
• Χρησιμοποιούμε εξατομικευμένες θεραπείες, ανάλογα με το ιστορικό/πρόβλημα κάθε ασθενή
• Προσφέρεται κάθε θεραπεία που υπάρχει σήμερα διεθνώς, χρησιμοποιώντας τα τελευταία δεδομένα και τεχνολογία αιχμής.
• Χρησιμοποιούμε μηχανήματα εγκεκριμένα και καταξιωμένα μέσα από τις κλινικές μελέτες και όχι απομιμήσεις χαμηλού κόστους και άγνωστης αποτελεσματικότητας.

Οι σημαντικότερες πρόσφατες διεθνείς μας δημοσιεύσεις πάνω στην λιθίαση