Οι Ουρολοιμώξεις και οι Υποτροπές τους

Τι είναι η ουρολοίμωξη;

Η ουρολοίμωξη είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται σε μολύνσεις/λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος από μικροοργανισμούς, όπως τα βακτήρια, οι ιοί και οι μύκητες. Τα βακτήρια είναι η πιο κοινή αιτία της ουρολοίμωξης. Κανονικά, τα βακτήρια που εισέρχονται από την ουρήθρα στο ουροποιητικό σύστημα απομακρύνονται γρήγορα με την ούρηση, πριν εγκατασταθούν και προκαλέσουν συμπτώματα. Ωστόσο, μερικές φορές τα βακτήρια ξεπερνούν τη φυσική άμυνα του οργανισμού και προκαλούν λοίμωξη. Η λοίμωξη στην ουρήθρα ονομάζεται ουρηθρίτιδα, ενώ στην ουροδόχο κύστη ονομάζεται κυστίτιδα. Τα βακτήρια μπορούν να «ταξιδέψουν» μέσω των ουρητήρων προς τα πάνω και να μολύνουν τα νεφρά. Η λοίμωξη του νεφρού ονομάζεται πυελονεφρίτιδα.

Τι προκαλεί τις λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος;    

Οι περισσότερες λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος προκαλούνται από βακτήρια που ζουν φυσιολογικά στο έντερο. Το βακτήριο Escherichia coli (E. coli) προκαλεί τη συντριπτική πλειοψηφία των ουρολοιμώξεων. Τα μικρόβια που ονομάζονται χλαμύδια και μυκόπλασμα είναι συχνά αίτια των λοιμώξεων της ουρήθρας, του προστάτη και σπανιότερα της κύστης. Μεταδίδονται συνήθως σεξουαλικά και απαιτούν παράλληλη θεραπεία και των δύο σεξουαλικών συντρόφων.

Το ουροποιητικό σύστημα έχει διάφορους μηχανισμούς για την πρόληψη των λοιμώξεων:

• Στο σημείο, όπου ενώνονται οι ουρητήρες με την ουροδόχο κύστη, υπάρχουν βαλβίδες (κυστεοουρητηρική συμβολή) που κανονικά επιτρέπουν τη ροή των ούρων μόνο από το νεφρό προς την κύστη.
• Με την ούρηση, «ξεπλένονται» και απομακρύνονται τα μικρόβια που προσπαθούν να εισχωρήσουν στο ουροποιητικό σύστημα.
• Στους άντρες, ο  προστάτης παράγει εκκρίσεις που επιβραδύνουν την ανάπτυξη των βακτηρίων.
• Και στα δύο φύλα, η  άμυνα του ανοσοποιητικού μπορεί  επίσης να αποτρέψει τη λοίμωξη.

Όμως, παρά τους μηχανισμούς αυτούς, εξακολουθούν να εμφανίζονται λοιμώξεις. Ορισμένα βακτηρίδια έχουν μία ισχυρή ικανότητα να προσκολλώνται στα τοιχώματα του ουροποιητικού συστήματος, και έτσι πολλαπλασιάζονται, προκαλώντας ουρολοιμώξεις.

Πόσο συχνές είναι οι ουρολοιμώξεις στους ενήλικες;  

Οι ουρολοιμώξεις είναι ο δεύτερος πιο συχνός τύπος λοιμώξεων στον άνθρωπο. Οι γυναίκες είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς σε ουρολοιμώξεις για ανατομικούς λόγους, αφού η ουρήθρα της γυναίκας είναι πολύ μικρότερη από του άντρα, επιτρέποντας στα βακτήρια να μπουν γρήγορα στην κύστη. Επίσης, η γυναικεία ουρήθρα απέχει ελάχιστα εκατοστά από το αιδοίο και τον πρωκτό, όπου φυσιολογικά υπάρχουν μικρόβια.

Για τις γυναίκες, ο κίνδυνος να αναπτύξουν έστω ένα επεισόδιο ουρολοίμωξης στη ζωή τους είναι μεγαλύτερος από 50%. Οι ουρολοιμώξεις στους άντρες δεν είναι τόσο συχνές όσο στις γυναίκες, αλλά συνήθως είναι πιο σοβαρές και απαιτούν μεγαλύτερης διάρκειας θεραπεία.

Ποια είναι τα συμπτώματα μιας ουρολοίμωξης;

Τα συμπτώματα μιας ουρολοίμωξης διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία και το φύλο. Στις νεαρές γυναίκες, οι  λοιμώξεις του ουροποιητικού εμφανίζονται με συχνουρία, καύσο  και πόνο χαμηλά στην κοιλιά ή στα έξω γεννητικά όργανα κατά την ούρηση, ενώ δεν είναι σπάνια και η παρουσία αίματος, ιδιαίτερα στο τέλος της ούρησης. Οι ηλικιωμένες γυναίκες και οι άντρες μπορεί να αναφέρουν  αδυναμία, τρόμο και κοιλιακό άλγος, ειδικά αν συνυπάρχει πυρετός. Τα ούρα μπορεί να φαίνονται θολά, σκούρα ή αιματηρά ή ακόμη να έχουν μία δυσάρεστη  μυρωδιά. Σε άτομα που φοράνε  καθετήρα, το μόνο σύμπτωμα μπορεί να είναι πυρετός με ή χωρίς ρίγος, που δεν μπορεί να αποδοθεί σε άλλη αιτία. Συνήθως οι ουρολοιμώξεις δεν προκαλούν πυρετό, εάν μολυνθεί μόνο η  κύστη. Ο πυρετός μπορεί να σημαίνει ότι η μόλυνση έχει φτάσει στα νεφρά ή έχει μολυνθεί ο προστάτης (οξεία προστατίτιδα, η οποία είναι μία επικίνδυνη για τη ζωή λοίμωξη και θέλει άμεση νοσηλεία), και είναι ένδειξη άμεσης φαρμακευτικής αντιμετώπισης και πιθανότατα νοσηλείας.

Πώς γίνεται η διάγνωση της ουρολοίμωξης;

Για να διαπιστωθεί εάν ένα άτομο έχει ουρολοίμωξη, θα χρειαστεί ένα δείγμα ούρων –οποιαδήποτε ώρα και ανεξάρτητα από τη λήψη τροφής– να εξεταστεί στο εργαστήριο. Η γενική ούρων καταγράφει την ύπαρξη μικροβίων στα ούρα. Αν υπάρχουν υποψίες ή αν η γενική ούρων δείξει την ύπαρξη μικροβίων (πυοσφαίρια >2-4), ο γιατρός θα υποδείξει καλλιέργεια ούρων, η οποία χρειάζεται 48 ώρες, για να πολλαπλασιαστεί το βακτήριο στο εργαστήριο. Μαζί με τον εντοπισμό του τύπου του μικροβίου, προσδιορίζονται και τα κατάλληλα αντιβιοτικά, για να το καταπολεμήσουν (αντιβιόγραμμα). Η συλλογή των ούρων θα πρέπει να γίνει προσεκτικά σε ειδικό αποστειρωμένο δοχείο που προμηθευόμαστε από το φαρμακείο, ύστερα από πλύσιμο των γεννητικών οργάνων. Αν ένα άτομο κάνει υποτροπιάζουσες λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος, ο  γιατρός μπορεί να ζητήσει κάποιες επιπλέον ειδικές εξετάσεις, για να διαπιστωθεί εάν υπάρχει κάποιο πρόβλημα στο ουροποιητικό σύστημα (π.χ. υπερηχογράφημα νεφρών και κύστης).

Πώς αντιμετωπίζονται οι ουρολοιμώξεις;

Η πρώτη αντιμετώπιση είναι η άμεση εφαρμογή των γενικών μέτρων πρόληψης:

• Λήψη άφθονων υγρών, σταδιακά όλη την ημέρα
• Ούρηση με την πρώτη επιθυμία (σε καθιστή θέση οι γυναίκες)
• Ούρηση αμέσως μετά τη σεξουαλική επαφή
• Σωστός καθαρισμός της γεννητικής περιοχής

Οι περισσότερες λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος που προκαλούνται από βακτήρια αντιμετωπίζονται με αντιβιοτικά. Ο γιατρός θα κρίνει ποιο είναι το κατάλληλο αντιβιοτικό και τη διάρκεια της θεραπείας, ανάλογα με το ιστορικό του ασθενή, το είδος του μικροβίου και το αντιβιόγραμμα. Σε κάποιες περιπτώσεις όπου συνυπάρχει κάποια πάθηση στο ουροποιητικό, όπως λίθος ή υπερτροφία του προστάτη, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί και το αίτιο σε δεύτερο χρόνο. Οι περισσότεροι ασθενείς θα θεραπευτούν στο σπίτι, παίρνοντας τα φάρμακα από το στόμα. Σε βαριές λοιμώξεις με πυρετό, συνήθως χρειάζεται νοσηλεία σε νοσοκομείο για ενδοφλέβια αγωγή και ενυδάτωση. Ειδικά αν βρεθεί πυελονεφρίτιδα και διαγνωστεί αίτιο που εμποδίζει τη ροή των ούρων προς την κύστη, ο γιατρός θα συστήσει ειδική αντιμετώπιση.

10 απλά μέτρα για την πρόληψη των ουρολοιμώξεων 

1. Πίνετε άφθονα υγρά. Ιδιαίτερα νερό!8-10 ποτήρια κάθε μέρα με μεσοδιαστήματα 2 ωρών βοηθούν στην παραγωγή ούρων που παρασύρουν τα μικρόβια και τα κάνουν να αποβληθούν από τον οργανισμό.
2. Ουρείτε, όταν έχετε επιθυμία για ούρηση. Μην περιμένετε να γυρίσετε στο σπίτι και, κυρίως, μην αναστέλλετε την έντονη επιθυμία. Μία τέτοια πρακτική σε χρόνια βάση θα απορυθμίσει τη λειτουργία της ούρησης και μπορεί να καταστρέψει την κύστη σας. Επίσης, τα ούρα που παραμένουν στην κύστη δίνουν την ευκαιρία στα μικρόβια να αναπτυχθούν. Πραγματικά “αγκιστρώνονται” στον βλεννογόνο της ουρήθρας και της κύστης και δεν αποβάλλονται με την ούρηση.

1. Ουρείτε πάντα πριν και μετά τη σεξουαλική επαφή. Πλυθείτε με άφθονο νερό, κατά το δυνατόν κρύο (τα μικρόβια και οι μύκητες αγαπούν τη ζέστη), ιδιαίτερα ύστερα από μεγάλης διάρκειας και έντασης επαφή που αυξάνει τη θερμοκρασία και προκαλεί ερεθισμό ή μικροτραυματισμούς. Επίσης, η καλή ενυδάτωση (1-2 ποτήρια νερό) πριν από την επαφή κάνει πιο εύκολη την ούρηση μετά.
2. Ουρείτε αμέσως μετά το πρωκτικό σεξ.Χρησιμοποιήστε σαπούνι ή ένα μη ιωδιούχο αντισηπτικό. Το πρωκτικό σεξ σχετίζεται με αυξημένη πιθανότητα ουρολοίμωξης, αφού στον πρωκτό «φιλοξενούνται» φυσιολογικά τα τυπικά μικρόβια των ουρολοιμώξεων (κολοβακτηρίδιο, το γνωστό E.Coli).

 Έντονη, συχνή και παρατεταμένη επαφή, επίσης, συνεπάγεται αυξημένη πιθανότητα λοιμώξεων του ουροποιητικού. Αύξηση της θερμοκρασίας και υγρασία είναι ιδανικές συνθήκες πολλαπλασιασμού των μικροβίων.
3. Σκουπίζεστε ύστερα από ούρηση ή αφόδευση από τα εμπρός προς τα πίσω πάντα. Έτσι προφυλάγεστε από τη μεταφορά μικροβίων από τον πρωκτό στην ουρήθρα και τον κόλπο.
4. Αποφύγετε τη χρήση αντισηπτικών μέσα στον κόλπο.Καθώς και ειδών υγιεινής με αποσμητικό (αρωματικά), που μεταβάλλουν την οξύτητα του κόλπου και την ισορροπία της φυσιολογικής μικροβιακής χλωρίδας.
5. Αποφύγετε τη χρήση πολύ στενών ρούχων κα συνθετικών εσωρούχων.
6. Πίνετε χυμό cranberry (βακκινίων). Κυρίως σκευάσματα, τα οποία περιέχουν συμπυκνωμένη μορφή cranberry και πωλούνται στα φαρμακεία, που αποδεδειγμένα προφυλάσσουν από τις ουρολοιμώξεις.
7. Πίνετε ξινόγαλα ή τρώτε γιαούρτι πρόβειο (με πέτσα).Περιέχει γαλακτοβάκιλλο και προφυλάσσει από τις ουρολοιμώξεις και τις κολπίτιδες (μυκητιάσεις).
8. Συμβουλευτείτε τον Ουρολόγο σας, εάν έχετε επεισόδιο ουρολοίμωξης. Μη χρησιμοποιείτε εμπειρικά αντιβιοτικά σκευάσματα. Εάν εμφανίζετε ουρολοιμώξεις συχνά, τότε θα πρέπει να πάρετε ειδικές οδηγίες, όπως λήψη μιας δόσης χημειοπροφυλακτικού φαρμάκου πριν από κάθε επαφή.

Υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις σε γυναίκες
Η υποτροπιάζουσα ουρολοίμωξη (UTI) ορίζεται ως δύο αποδεδειγμένα επεισόδια μέσα σε έξι μήνες ή τρία μέσα σε ένα χρόνο.  Η Escherichia coli έχει αποδειχθεί ότι είναι υπεύθυνη για το 70-95% όλων των ουρολοιμώξεων. Οι υπόλοιπες περιπτώσεις οφείλονται συνήθως στα μικρόβια Staphylococcus saprophyticus, Proteus mirabilis και Klebsiella.

Κλασσικός μηχανισμός πρόκλησης υποτροπών είναι η δημιουργία  biofilms στην κύστη.

Οι περισσότερες γυναίκες να γνωρίσουν την πάθηση, αφού 1 στις 2 θα έχει κάποιο επεισόδιο που θα χρειαστεί θεραπεία ουρολοίμωξης κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Η συχνότητα εμφάνισης αυξάνεται με την ηλικία και μετά την εμμηνόπαυση οι ουρολοιμώξεις αποτελούν κύριο σύμπτωμα του λεγόμενου Ουρογεννητικού συνδρόμου.

Οι περισσότερες υποτροπές πιστεύεται ότι είναι επαναμόλυνση από τον ίδιο οργανισμό. Μελέτες έχουν δείξει ότι το 30-44% των γυναικών με ένα πρώτο επεισόδιο κυστίτιδας θα έχει υποτροπή. Υπάρχουν στοιχεία που υποδηλώνουν ότι γενετικοί παράγοντες μπορεί να παίζουν ρόλο (συνήθως μέσω βακτηριακών/κολπικών παραγόντων προσκόλλησης στον βλεννογόνο). Η  σεξουαλική επαφή είναι η συχνότερη αιτία στα αναπαραγωγικά χρόνια της γυναίκας, ενώ στην εμμηνόπαυση, το ουρογεννητικό σύνδρομο (ατροφική ουρηθρίτιδα και κολπίτιδα).

Αντιμετώπιση

Η αντιμετώπιση των υποτροπιαζουσών ουρολοιμώξεων είναι δύσκολη. Η κατάχρηση αντιβιοτικών οδηγεί σε ανάπτυξη αντοχής, δηλαδή τα μικρόβια γίνονται ανθεκτικά στα αντιβιοτικά, μια κατάσταση άκρως επικίνδυνη.

Πρωταρχικός σκοπός λοιπόν είναι να πετύχουμε την αποφυγή των υποτροπών χωρίς χρήση αντιβιοτικών. Μια διαδικασία που θέλει υπομονή και επιμονή, τόσο από την ασθενή, όσο και από τον ιατρό.

Το ιατρείο έχει μακρόχρονη εμπειρία στην αντιμετώπιση των υποτροπιαζουσών ουρολοιμώξεων με εξειδικευμένα πρωτόκολλα χωρίς τη χρήση πολύμηνων πρωτοκόλλων αντιβίωσης.

Οι ασθενείς λένε …

• Δεν μπορώ να το αποφύγω…
• Όλες οι γυναίκες θα το έχουν το πρόβλημα
• Δεν προσέχεις και το πεθαίνεις
• Σταμάτησε το σεξ να γίνεις καλά
• Να ξεκινήσεις φάρμακα νωρίς
• Βολέψου με τα χάπια
• Πρόσεξε να πάρεις το καλό φάρμακο….
• Πάρε φυτικά, όχι αντιβιοτικά
• Μη πας θάλασσα ή κολυμβητήριο

Ισχύουν;

• Κάποιες γυναίκες έχουν ευαισθησία, και κάποιες άλλες την αποκτούν
• Η φαρμακευτική αγωγή πρέπει να ξεκινά μόνο με εντολή γιατρού
• Όταν αποφεύγουμε να πάμε σε εξωτερικές τουαλέτες μόνο κακό κάνουμε. Ταλαιπωρούμε την κύστη με κίνδυνο να προκληθούν μόνιμες βλάβες και δίνουμε χρόνο στα μικρόβια να εγκατασταθούν
• Τα φυτικά συμπληρώματα έχουν σημαντική θέση στην αποτροπή ουρολοιμώξεων ( γαλακτοβάκιλλοι για τον κόλπο και μανόζη – cranberry για την κύστη)

Υπάρχουν μυστικά στην θεραπεία;

• Ο παράγοντας «εμπειρία» στην αντιμετώπιση της πάθησης είναι ο σημαντικότερος στην διάγνωση και αντιμετώπιση της.
• Το σωστό και λεπτομερές ιστορικό σε συνδυασμό με ειδικό ερωτηματολόγιο οδηγεί στην σωστή διάγνωση και καθορίζει την στρατηγική αντιμετώπισης.
• Η ακρίβεια των διαγνωστικών εξετάσεων εξαρτώνται από τις δυνατότητες των μηχανημάτων
• Η επιλογή φαρμάκου γίνεται με βάση το ιστορικό του ασθενή και δεν ισχύει ο κανόνας ένα φάρμακο για όλους.

Που να διαβάσω για να μάθω για την πάθηση;

Το διαδίκτυο, όπως για κάθε θέμα, προσφέρει άπειρες πηγές πληροφόρησης. Η εγκυρότητα όμως είναι περιορισμένη. Οι διεθνείς επιστημονικές εταιρείες έχουν δημοσιευμένες οδηγίες και είναι οι πλέον έγκυρες. Όμως αφορούν την πάθηση και όχι τον συγκεκριμένο ασθενή.

Γι’ αυτό αρχή μας είναι να μην παρουσιάζουμε στις σελίδες μας πληροφορίες σχετικά με παθήσεις, αλλά να προσφέρουμε λεπτομερή ενημέρωση στον κάθε άνδρα μετά από τη λήψη ιστορικού και τις εξειδικευμένες διαγνωστικές εξετάσεις.

Ο ασθενής είναι ο βαθύτερος γνώστης της πάθησής του όπως εκδηλώνεται στον ίδιο, αλλά δεν θα μπορέσει ποτέ – και δεν βοηθά- να γίνει ο βαθύτερος γνώστης της πάθησης.

Επισκεφθείτε τις ερωτήσεις και απαντήσεις πάνω στο πρόβλημα για μία πρώτη γενική ενημέρωση πριν την επίσκεψη στο ιατρείο.

Τι ιδιαίτερο προσφέρει το ιατρείο;

• Διεθνή αναγνώριση σε ερευνητικό επίπεδο με πρωτότυπες δημοσιεύσεις τόσο στην αιτιολογία, όσο και στην διάγνωση και θεραπεία της πάθησης. Διδάσκουμε το θέμα πάνω απο 2 δεκαετίες.
• Η εμπειρία είναι το βασικό μας όπλο, με πάνω από 5.000 ασθενείς με το πρόβλημα (στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα).
• Χρησιμοποιούμε εξατομικευμένες θεραπείες, ανάλογα με το πρόβλημα κάθε ασθενή.